қызылқанат

қызылқанат
I
зат. зоол. Қоқиқаз. Бұлардың қоқиқаз деп аталатыны ол қоқиып, адам көзіне ерекше көрінеді. Ал қызылқаз деп аталатын себебі – түсі қызғылт. Сондай-ақ, қ ы з ы л қ а н а т аталу себебі – оның қанатының түсі қызғылт болады (Туған жер, 164). Тау қыраны мен түз қыранының, құм қыранының айырмашылығы қандай? Бұлардың балапаны қ ы з ы л қ а н а т, тірнек, қана, жанамен шектеле қояр ма екен? (Жұлдыз, 1972, №8, 206).
II
зат. х а л қ. бүркіттің жас балапаны. Ол (бүркіт балапаны) бірте-бірте түсін өзгертеді. Қ ы з ы л қ а н а т т а н кейін бұғанасы қатқанда «тірнек» аталады (Т.Әлімқұлов, Көкек айы, 33). Февральда жұмыртқасын аязбен жаратын бүркіттің балапаны қ ы з ы л қ а н а т аталады. Содан соң тірнек кезінде енесі оны аспанға ұшырады (Соц. Қаз., 23. 01. 1980, 4).

Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі – Алматы: Мемлекеттік тілді дамыту институты. . 2014.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Смотреть что такое "қызылқанат" в других словарях:

  • қызылқанат — (Гур., Тең.; Қарақ.) қанаты қызыл, түрі көкшіл, өндірістік мәні аз кішкене балық. Қ ы з ы л қ а н а т т ы тар көз аумен ұстаймыз (Гур., Тең.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • бәкішек — зат. зоол. Көбелектің өте кішкентай түрі. Теңбіл қанат көбелек, Терезе қанат көбелек, Қызыл қанат б ә к і ш е к, Қандай қызық керемет! (С. Қасиманов, Өс өс, бөьек, 6) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • торта — 1. (Гур., Тең.) етінде тікені, сыртында қабығы бар, кішкене балық. Орысша вобла. Т о р т а н ы ң түрлері көп. Көкмойын торта, қызыл қанат торта, ақ торта, т.б. Тортаның еті онша дәмді емес. Қыс мезгілінде ауланады. Балықшылар шабақ балықтай емес …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • алтынқабақ — зат. ихтиол. Балықтың басы жылтыр бір түрі. Бұрын Есіл маңында кездеспейтін қызылқанат, а л т ы н қ а б а қ балықтарының үш төртеуі түсіп қалады ауға (Х. Рахимов, Бетпе бет, 227) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • амур — жолбарысы. Жолбарыстың Амурда ғана кездесетін жер бетіндегі ең үлкен түрі. А м у р ж о л б а р ы с ы аңға күндіз де, түнде де шыға береді. Ол өзінің олжасына тым жақын келіп, секіру арқылы шабуылдайды (Тірі табиғат, 21). Амур тортасы. Амурда… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • пырлап — үст. Пыр пыр етіп. Оңнан да, солдан да қызыл қанат қырғауылдар п ы р л а п ұшады, бөксесі бүлкілдеп қоян қашады (Қаз. әдеб., 26. 05. 1972, 1) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • шемей — зат. ихтиол. Майбалық кей жерде осылай да аталынады (Қаз. табиғ., 3, 272). Арал теңізіндегі негізгі кәсіптік балықтар: тыран, сазан, амур тортасы. Сондай ақ, қаяз, ш е м е й, жайын, шортан, көксерке, қылышбалық, ақкөз, аққайран, қызылқанат,… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • миты — зат. ихтиол. Бұлақ суларда тіршілік ететін балық. Қызыл, алақанат, қашаған қызыл, м и т ы – қызыл балық тектестерге жатады (Қаз. этнография., 1, 403) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • там — 1 (Ауғ.; Ир.; Түрікм.: Красн., Бекд., Жеб., Небид., Ашх.; Жамб.; Шымк., Сайр.; Сем.: Шұб., Ақс., Көкп.; Тау., Қош.; Қ орда: Шиелі, Сыр., Жал., Қарм.; Алм.: Жам., Нар., Кег.; Шығ.Қаз., Глуб.; Қарақ.; Өзб., Ташк.) қолдан құйған балшықтан, кірпіштен …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • аймақы — сын. жерг. Көлемді, үлкен. Үйдің көлеңкесіне барсам, текеметтің үстінде, а й м а қ ы сәтен көрпенің астында бір уыс бірдеңе томпияды (Ә. Кекілбаев, Құсқанат, 236). Ар жақтан әдеттегісінше а й м а қ ы қызыл халат киген Райхан көрінді (Бұл да, 348) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»